گوگل «شیپور» را صیانت کرد!

به گزارش خبرنگار گروه علمی و فناوری خبرگزاری برنا؛ روز گذشته خبر حذف برنامۀ ایرانی «شیپور» از گوگل پلی منتشر شد، بر اساس اعلام رسانه‌ها گوگل پلی خدمات خود به این برنامک را متوقف کرده است.

حذف برنامک‌های ایرانی از سکوهای انتشار آمریکایی اتفاق جدیدی نیست، هربار فروشگاه‌های برنامک اپل و گوگل به بهانه‌ای یک سرویس ایرانی را حذف می‌کنند و هیچ پاسخ مشخصی هم به افکار عمومی نمی‌دهند که علت اقداماتشان چه بوده است! یکبار گزارش کاربران را بهانه می‌کنند و مرتبۀ دیگر قوانین تحریمی آمریکا که شرکت‌های ایرانی را هدف قرار گرفته است.

دربارۀ شرکت‌های فضای حقیقی به دفعات توجیهاتی از قبل تخصیص درآمدها به منابع غیر تجاری یا کمک به صنایع نظامی را شنیده‌ایم اما علت اینکه یک برنامک ایرانی مختص به ارائه آگهی‌های آنلاین بدون اخطار قبلی از گوگل پلی حذف می‌شود را چطور باید تحلیل کرد؟!

شرکت‌ها و سرویس‌های آمریکایی سال‌ها است که استعمار فرانوی دولتشان را به فضای مجازی انتقال داده‌اند، گوگل و دیگر شرکت‌های معروف آمریکایی از زیرساخت، خدمات دسترسی، کاربر و درآمد ایرانی بهره می‌گیرند اما زمان پاسخگویی که می‌رسد، قوانین دولت آمریکا را اجرا می‌کنند! حال پرسش ساده این است که آیا کشور آمریکا اجازه می‌دهد که یک شرکت فناوری ایرانی، بدون تأسیس دفتر در یکی از شهرهای آمریکا، معرفی نماینده و مواردی از این دست، کاربر آمریکایی جذب کند؟ آمریکا یا هرکشوری از غرب یا شرق را می‌توان مثال زد که همۀ امکاناتش در اختیار یک شرکت فناوری باشد اما زمانی که اختلافی پیش آمد یا قانونی بنا شد که اجرا شود، مقررات یک کشور ثالث باشد؟
آن چیزی که مسئله را بعضاً برای برخی کارشناسان و متولیان کدر می‌کند، نظریۀ قالب بر گفتمان فکری آن‌ها است، گاهی امکان دارد که برخی قائل به نظریۀ دو فضایی باشند به این معنا که زیست مجازی و حقیقی را کاملاً منفک از یکدیگر بدانند، در این صورت پذیرش این نکته که قوانین آمریکایی در جغرافیای سایبری ایران اجرا شود، غیرمنطقی به نظر نمی‌رسد اما اگر فضای مجازی را بر اساس رویکرد امتدادی درست تعبیر کنیم که صورتی عینی از واژۀ فضای سایبر است و سایبر را نیز در معنای حقیقی آن به کار ببریم که  مخفف «سایبرنتیک» است که از ریشه‌ «کوبرنه‌نتیس» یونانی به معنای حاکمیت و حکومت در آثار افلاطون به‌کار برده شده، آن گاه نمی‌توانیم بپذیریم که شرکتی آمریکایی یا اساساً غیرایرانی برای سرویس‌های ایرانی بر اساس قوانین آمریکا تعیین تکلیف کند؛ چرا که این در حوزۀ مسئولیتی یک شرکت فناوری نیست.

گوگل و امثال آن در اغلب کشورهای جهان، بسیاری از قوانین خود را متناسب با خطوط قرمز موجود در جامعه دستکم تعدیل کرده‌اند، برای ادامۀ فعالیت دفتر محلی در نظر گرفته‌اند و پاسخگوی کردار خود در پیشگاه قانون آن کشور هستند به این معنا که اگر مشکلی مشابه شیپور پیش بیاید، دستگاه قضایی کشور میزبان، مدیران محلی گوگل را فرا می‌خواند و اگر نتوانند دلیل قانع کننده‌ای بیاورند که چرا ضرری مادی متوجۀ یک شرکت فناوری دیگر کرده‌اند، حکمشان لغو می‌شود به علاوه جرائم مختلفی مانند پرداخت جریمۀ نقدی برای شرکت متخلف در نظر گرفته می‌شود اما شرکت‌های فناوری ایرانی مانند شیپور که دستکم امروز گسترۀ فعالیت بین‌المللی فراگیری ندارند و یک برنامک محلی محسوب می‌شوند، بدون ارائۀ هیچ توضیحی خاصی در یک روز از روی اپ استور آمریکایی حذف می‌شوند و مدیران آن باید برای احقاق خود از پلتفرم متخلف تقاضای بخشش برای تخلف نداشته و اجازۀ ادامۀ فعالیت نمایند!

مدیرعامل شیپور در گفتگوهای رسانه‌ای خود مدعی شده که هیچ ابلاغی پیش از حذف وجود ندارد و این شرکت صرفاً ساعتی قبل از وقوع این اقدام گوگل یک ایمیل دریافت کرده که براساس بند ۵ ماده ۱۶ گوگل پلی، دسترسیش به گوگل پلی مسدود می‌شود!

البته همانطور که اشاره شد، این اقدامات فقط منحصر به گوگل پلی یا اپ استور نیست، رسانه‌ها و فعالین اجتماعی ایران نیز خاطرات تلخی از حذف شدن توسط دیکتاتورهای مجازی آمریکایی به یاد دارند که در جغرافیای ایران به دلیل صحبت از منافع ایران، صدایشان قطع شده است، یکی از آخرین موارد آن‌ها حذف صفحۀ میثم مطیعی مداح ایرانی از اینستاگرام به دلیل خواندن مداحی «الله‌اکبر، خامنه‌ای رهبر» در مرز ایران بود! حذف پست‌های مرتبط با شهید سلیمانی نیز از جمله همین اقدامات نزدیک پلتفرم‌های آمریکایی علیه مردم ایران است که آن را به یاد می‌آوریم. بعد از حذف تصاویر شهید سلیمانی برخی به مدیران متا نامه نوشتند که این کار را متوقف کنید و درخواست رسیدگی به دادخواهی خود را داشتند اما همانطور که انتظار می‌رفت، مدیران این پلتفرم اقدامات غیرقانونی خود را متوقف نکردند، بعد از آن نیز بارها محتواهای دینی و انقلابی را حذف نمودند، در حالی که پست‌های مرتبط با حمایت از LGBTها، مخالفت با قوانین مصرح اسلامی و ایرانی، دعوت به خشونت، انتشار اخبار فیک و نادرست از داخل ایران و ... به راحتی در این سرویس‌ها می‌چرخید.

جالب است که همین شرکت‌های فناوری آمریکایی که هرکاری می‌توانند، انجام می‌دهند تا فضای افکار عمومی ایران و کشورهایی مانند ایران را مسموم کنند، زمانی که نوبت به آمریکا و مدیریت فضای مجازی کشور خودشان می‌رسد، ذره‌ای مسامحه ندارند، برای مثال توییتر چند روز پیش اعلام کرد که مانع انتشار پست‌های فریبنده دربارۀ انتخابات میاندوره‌ای کنگره‌ای آمریکا در موضوعات مختلف از جمله انتشار ادعاهایی مبنی بر وقوع تقلب خواهد شد، این در حالیست که همین شرکت گویی سال 2009 اساساً چنین برآوردی نداشته که ادعای تقلب غیرواقعی، امری مضر برای افکار عمومی است و بر اساس اذعان هیلاری کلینتون یکی از اضلاع فشار بر ایران شده بود.

یکی از جلوه‌های حمایت از زیست بوم دانش‌بنیان، خلاق و فناورانه در کشور همین ممانعت از تعطیلی پلفترم‌ها و گیر افتادن در سدهای غیرقانونی پلتفرم‌های دروازه بان است که شاید یکی از بهترین راه‌های آن توسعۀ ارتباطات مجازی با همسایگان باشد همانطور که ارتقای دیپلماسی منطقه‌ای با همسایگان و تجارت با آن‌ها مانع فعالیت گستاخانۀ آمریکا برای تهدید منافع حیاتی اقتصادی ایران می‌شود، فعالیت هم‌افزا با همسایگان و توسعۀ همکاری‌ها به خصوص در لایۀ زیرساخت و سرویس، دست آمریکا و کشورهایی همچون آن را برای تهدید منافع ایران خواهد بست از طرفی به هرحال باید به نحوی عمل کرد که پلتفرم‌های حاضر در ایران برای باقی ماندن در کشور به قوانین ما احترام بگذارند، مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته در ایران نیز دفتر دایر کنند و متعهدانه به مردم ایران پاسخگو باشند، این مسئله در حکمرانی مجازی جهان کاملاً پذیرفته شده است، حتی کشور لائیک و سکولاری مانند ترکیه نیز مجدانه بر اجرای آن اصرار دارد و پاسخ مناسبی نیز از این اصرار خود دریافت کرده است.

نکتۀ جالب دربارۀ این موضوع فعال بودن، اغلب سرویس‌های مجازی روسیه و چین در گوگل پلی است، همین الان که آمریکا و متحدانش صدها تحریم علیه روسیه و چین روی میز دارند، پلتفرم‌های بزرگ روسی و چینی مانند وی کنتاکته، وی چت، تیک‌تاک و امثال آن در گوگل پلی قابل دسترس هستند، این در حالی است که گوگل خودش در چین مسدود است!

نهایتاً باید امیدوار بود که متولیان امر مسیر مناسبی را برای دفاع از حقوق پلتفرم‌های ایرانی در پیش گرفت همچنین به زودی شاهد این باشیم که سرویس‌های خارجی فعال در ایران پاسخگوی عملکردشان در نظامات اداری ایران باشند و فعالین فناوری اطلاعات در کشورمان به سادگی توان دفاع از حقوق خود را داشته باشند.

متولیان امر هم باید برای تحقق این مسئله توان خود را به کار بگیرند، فقط تصور کنید که روزی از راه برسد که بسیاری از مردم به دلایل مختلف از جمله تبلیغات فعالان عرصۀ دیجیتال مارکتینگ، همۀ زندگی و شغل خود را داخل پلتفرم‌های اینستاگرام متمرکز کرده‌اند اگر شرکت آمریکایی تصمیم بگیرد به دلیل وجود قوانین تحریمی علیه ایران تمام صفحات شغلی ایرانی‌ها را ببندد و ما پیش از این اقدام آمادۀ مواجهه نشده باشیم، چه اتفاقی برای مردم مستأصل خواهد افتاد که ضربه‌های مهلکی دریافت کرده‌اند؟!

امیدواریم زیست بوم فناوری دیجیتال در کشور ما طی دورۀ مدیریتی فعلی به نحوی رشد پیدا کند که چنین نگرانی وجود نداشته باشد، اصحاب رسانه و متولیان فرهنگی نیز باید تلاش کنند تا لایۀ سرویس شبکۀ ملی اطلاعات در کشورمان چنان تثبیت شود که اساساً خود مردم رغبت بیشتری به استفاده از نوع ایرانی آن داشته باشند، یکی از راهکارها برای تحقق این مهم، ترویج این امر توسط رسانه‌ها است که امیدواریم محقق شود.

برنا به زودی گزارشی تفصیلی دربارۀ این اتفاق و ابعاد حقوقی رفتار گوگل پلی با پلتفرم‌های ایرانی با استفاده از نظرات اسانید ارتباطات و حقوق منتشر خواهد کرد.

انتهای پیام/